Hoa lan là loài cây cảnh được đánh giá cao bởi vẻ đẹp và sự thanh lịch của hoa, nhưng chúng cũng được biết đến với những yêu cầu trồng trọt đặc biệt và tầm quan trọng của giá thể. Nếu bạn muốn cây lan của mình luôn khỏe mạnh, cứng cáp và phát triển tốt, bạn phải đặc biệt chú ý đến giá thể. Dưới đây, Thành Công Flower chia sẻ mọi thông tin cần thiết về việc chuẩn bị giá thể trồng lan, cũng như các phương pháp tốt nhất để chăm sóc loài hoa quyến rũ này.
Tìm hiểu giá thể trồng lan, tại sao giá thể lại quan trọng đối với hoa lan?
Hoa lan, đặc biệt là các giống bản địa phổ biến hơn như lan hồ điệp, lan hoàng thảo, thuộc nhóm thực vật có hệ thống rễ khá khác biệt so với hầu hết các loại cây cảnh. Nhiều loài lan là thực vật biểu sinh, nghĩa là trong môi trường sống tự nhiên, chúng mọc trên cây hoặc đá, sử dụng rễ khí sinh để hấp thụ nước và chất dinh dưỡng từ môi trường và phân hủy chất hữu cơ từ vỏ cây. Do đó, giá thể cho những loài cây này không nên là đất thông thường, mà nên là hỗn hợp đất mô phỏng các điều kiện sau: thoáng khí tốt, thoát nước nhanh và giữ ẩm được kiểm soát.
Giá thể phù hợp rất quan trọng vì ngoài việc giữ cho cây đứng vững, nó còn giúp rễ thực hiện một số chức năng quan trọng: sản xuất diệp lục (ở một số loài), hấp thụ chất dinh dưỡng, và chủ yếu là hấp thụ nước xung quanh. Giá thể không phù hợp có thể làm rễ cây ngạt thở, khiến cây bị thối, héo và thậm chí chết.
Đặc điểm của giá thể cho hoa lan
- Thoát nước hiệu quả: Cần thoát nước thừa nhanh chóng để tránh ngập úng, vì rễ cây lan rất nhạy cảm với độ ẩm dư thừa.
- Sục khí tối ưu: Hỗn hợp phải thúc đẩy sự lưu thông không khí giữa các bộ phận để giúp rễ cây hô hấp tốt.
- Giữ độ ẩm vừa phải: Mặc dù thoát nước là yếu tố quan trọng, nhưng giá thể phải giữ được một lượng độ ẩm nhất định để nuôi dưỡng rễ cây mà không bị sũng nước.
- Cấu trúc lỏng lẻo, nhẹ: Giá thể quá chặt có thể cản trở sự phát triển của rễ và thúc đẩy sự phát triển của nấm và vi khuẩn.
- Độ pH có tính axit: Hầu hết các loài hoa lan đều thích độ pH hơi có tính axit, lý tưởng nhất là từ 5 đến 6.
Nguyên liệu chính để chuẩn bị giá thể trồng lan
Để tạo ra một giá thể lý tưởng cho hoa lan, cần kết hợp nhiều loại vật liệu, mỗi loại có những đặc tính riêng. Dưới đây là những vật liệu được các chuyên gia và người quản lý vườn ươm khuyên dùng và sử dụng phổ biến nhất:
- Vỏ cây lá kim (thông hoặc linh sam): Đây là loại giá thể phổ biến nhất. Nó tạo cấu trúc, độ thoáng khí và giữ ẩm. Hơn nữa, nó giải phóng chất dinh dưỡng khi phân hủy và giúp axit hóa giá thể. Tốt nhất nên chọn những miếng gỗ vừa hoặc lớn, không có nhựa và mầm bệnh. Nên thay gỗ mới sau mỗi lần cấy ghép, vì gỗ sẽ mất thể tích và bị nén chặt khi phân hủy.
- Rêu than bùn: Vì giữ được độ ẩm và chất dinh dưỡng, loại rêu này lý tưởng cho lan non hoặc những loài cần môi trường ẩm ướt liên tục. Rêu phải sạch và không có sâu bệnh. Nếu sử dụng quá nhiều, rêu than bùn có thể giữ nước dư thừa, vì vậy nên trộn với các vật liệu khác khô hơn.
- Xơ dừa: Có thể dùng dưới dạng sợi hoặc vỏ bào. Xơ dừa nhẹ, thoáng khí, giữ ẩm và không bị úng nước. Có thể trộn xơ dừa với vỏ cây để cải thiện cấu trúc nền. Nhớ rửa sạch để tránh muối còn sót lại.
- Đá trân châu: Một loại khoáng chất trương nở giúp tăng cường độ thoáng khí và thoát nước cho giá thể. Nó không cung cấp chất dinh dưỡng nhưng giúp đất tơi xốp và nhẹ. Đặc biệt hữu ích trong việc trộn đất cho các loài lan biểu sinh.
- Vermiculite: Vật liệu khoáng giúp tăng khả năng giữ nước và cung cấp dinh dưỡng. Lý tưởng cho thức ăn hỗn hợp trong môi trường khô hạn hoặc cho các loài vật nuôi cần độ ẩm cao hơn.
- Đất sét nở: Có dạng hạt hoặc viên. Loại đất này rất tốt để cải thiện khả năng thoát nước và có thể được sử dụng làm một phần của giá thể hoặc đặt dưới đáy chậu. Bạn cũng có thể xếp lớp đất sét nở trong khay nước dưới chậu để tăng độ ẩm.
- Bông khoáng: Một loại giá thể trơ không cung cấp dinh dưỡng nhưng vẫn đảm bảo thông khí và độ ẩm. Loại giá thể này thường được sử dụng trong các hệ thống trồng trọt thủy canh hoặc các hệ thống cần kiểm soát dinh dưỡng.
- Đá bọt và đá núi lửa: Chúng là những loại đá xốp có khả năng thoát nước và thông khí. Chúng bền vững vì không bị phân hủy. Chúng hấp thụ và giải phóng nước dần dần, tạo môi trường ổn định cho rễ cây.
- Than củi: có tác dụng khử trùng và giúp giữ cho nền đất sạch sẽ, hấp thụ tạp chất, cặn phân bón và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và nấm.
- Nút bần tự nhiên nghiền nát:nhẹ và thoáng khí. Có thể trộn với vỏ cây và rêu.
Lan Hồ Điệp (Phalaenopsis) sẽ biến đổi bất kỳ căn phòng nào thành một không gian tinh tế và tự nhiên. Vẻ đẹp trường tồn cùng những yêu cầu đặc biệt của chúng khiến mỗi loài lan trở thành một loài cây độc đáo, đền đáp cho sự chăm sóc liên tục của bạn bằng những bông hoa rực rỡ. Bằng cách làm theo những lời khuyên về giá thể trồng lan này, bạn sẽ có thể tận hưởng những bông lan hồ điệp của mình trong nhiều năm tới, tô điểm thêm sức sống và sắc màu cho ngôi nhà của bạn mỗi mùa. Xem các mẫu lan hồ điệp loại 1, giá tốt tại đây: https://thanhcongflower.com/lan-ho-diep/
Cách trộn giá thể cho các loại lan khác nhau
Tỷ lệ và sự kết hợp của các vật liệu có thể thay đổi tùy thuộc vào loại hoa lan, môi trường phát triển (khô hay ẩm) và nhu cầu cụ thể của từng loại cây.
- Lan hồ điệp (Phalaenopsis): Một sự kết hợp cổ điển và hiệu quả là 80% vỏ thông hoặc vỏ linh sam và 20% rêu than bùn. Đối với điều kiện khô hơn, có thể thêm một ít rêu hoặc xơ dừa. Một lựa chọn khác là 50% vỏ thông và 50% xơ dừa vụn, thêm một ít đá trân châu để cải thiện khả năng thông gió.
- Địa lan: Thích hợp với hỗn hợp vỏ cây, xơ dừa, đá núi lửa hoặc đá bọt, và đá trân châu. Tỷ lệ có thể tương tự như đối với lan Hồ điệp, nhưng cần bổ sung thêm nhiều vật liệu không hấp thụ nước tốt trong điều kiện khí hậu ẩm ướt, chẳng hạn như đá bọt.
- Lan Vanda và lan hoàng thảo: Những loài thực vật biểu sinh này cần giá thể thoáng khí. Bạn có thể chỉ cần một lớp vỏ thông dày và một ít đá núi lửa, hoặc thậm chí trồng chúng trong giỏ mà hầu như không cần giá thể, giữ độ ẩm cao.
- Lan mini hoặc hạt giống: Chúng cần hỗn hợp có khả năng giữ ẩm tốt hơn, sử dụng nhiều rêu than bùn, xơ dừa rất mịn và một lượng nhỏ vermiculite.
Một số công thức pha trộn được các nhà vườn và người trồng chuyên nghiệp khuyên dùng:
- 80% vỏ cây lá kim và 20% rêu than bùn.
- Một phần vỏ cây, một phần đá trân châu, một phần than củi và ba phần rêu than bùn (dành cho các loại lan cần độ ẩm cao).
- Ba phần vỏ thông, một phần đá trân châu và một phần rêu than bùn băm nhỏ.
- Đối với các loài thích một lượng nhỏ chất nền: những mảnh vỏ cây lớn, đá núi lửa và một ít than củi.
Các bước chuẩn bị và sử dụng chất nền
- Khử trùng vật liệu: Trước khi sử dụng, đặc biệt là khi bạn thu thập vỏ cây, rêu hoặc nút chai từ ngoài trời, hãy luộc chúng trong vài phút hoặc ngâm trong nước nóng để loại bỏ mọi mầm bệnh tiềm ẩn.
- Trộn các thành phần trong một thùng chứa lớn, điều chỉnh tỷ lệ theo loài và điều kiện tại nhà.
- Ngâm rêu than bùn và xơ dừa trước để dễ xử lý và ngăn chúng thoát hơi ẩm ban đầu.
- Đặt một lớp thoát nước (đất sét nở, đá bọt hoặc sỏi) ở đáy chậu trước lớp nền chính.
- Đổ đầy đất vào chậu.Nhẹ nhàng ấn xung quanh rễ cây, vừa đủ để giữ cho cây đứng vững nhưng không nén quá chặt đất.
Những sai lầm và câu hỏi thường gặp về giá thể trồng lan
- Có thể dùng đất vườn để trồng hoa lan không? Không, vì đất vườn sẽ giữ quá nhiều nước và làm rễ cây bị ngạt.
- Độ ẩm cần thiết cho giá thể là bao nhiêu? Cây cần được giữ ẩm, nhưng không bao giờ được ngập úng. Sau khi tưới nước, nên để cây hơi khô.
- Nên thay đất nền bao lâu một lần? Ít nhất một hoặc hai năm một lần, hoặc sớm hơn nếu bạn thấy đất bị mục, mốc hoặc có mùi hôi.
- Có nên bón phân vào giá thể không? Hoa lan thích được bón phân thường xuyên bằng các sản phẩm chuyên dụng, nhưng phải pha loãng và bón vào nước tưới, không bón trực tiếp vào giá thể khô.
- Có thể tái sử dụng chất nền đã qua sử dụng không? Điều này không được khuyến khích vì nó có thể chứa mầm bệnh và sẽ bị phân hủy.
⇒Bài viết cùng chuyên mục: Hoa Linh Lan: Hoa Sinh Nhật Tháng 5, Sự Trở Lại Của Hạnh Phúc
Cách chăm sóc lan khỏe mạnh
- Tránh tưới quá nhiều nước: Tưới vừa đủ cho cây. Hãy quan sát màu sắc rễ và trọng lượng của chậu.
- Thông gió cho khu vực trồng: Môi trường thông gió tốt giúp ngăn ngừa nấm và bệnh tật.
- Không để giá thể tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời: Mặc dù một số rễ có thể quang hợp, nhưng ánh nắng trực tiếp có thể làm khô hoặc làm giá thể quá nóng, gây hại cho cây.
- Kiểm tra thường xuyên: Kiểm tra rễ và giá thể để phát hiện bệnh tật hoặc sâu bệnh.
Chuẩn bị và duy trì giá thể trồng lan. Trồng lan rất dễ dàng, miễn là bạn hiểu rõ nhu cầu của chúng và chọn đúng vật liệu. Một hỗn hợp đất cân bằng, thông thoáng, tơi xốp, cùng với chậu trồng phù hợp và chế độ chăm sóc thường xuyên sẽ đảm bảo lan của bạn phát triển tốt và nở hoa rực rỡ quanh năm.
